Σχιζοφρένεια

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία της σχιζοφρένειας είναι μια μακρόχρονη διεργασία για τον ασθενή, την οικογένειά του, τον γιατρό και τα μέλη της θεραπευτικής ομάδας (νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, εργοθεραπευτές κτλ).

Η αντιμετώπιση της νόσου περιλαβάνει:

• Φαρμακευτική αγωγή

κυρίως με αντιψυχωτικά φάρμακα τα οποία αποτέλεσαν πραγματική επανάσταση στο θεραπευτικό χειρισμό της σχιζοφρένειας, τόσο με την ικανότητά τους να καταστέλλουν την ψυχωτική διέγερση, όσο και με την δυνατότητα να θεραπεύουν ψυχωτικά συμπτώματα, δηλαδή τη σύγχυση, το μπέρδεμα, το άγχος, τις παραληρητικές ιδέες και τις ψευδαισθήσεις.

Ένα συχνό ερώτημα είναι η διάρκεια της φαρμακευτικής αγωγής.

Αν και  κατασταλτική και αντιψυχωτική δράση των φαρμάκων μπορεί να είναι εμφανής μέσα σε ώρες από την έναρξη της θεραπείας, ωστόσο το μέγιστο της αντιψυχωτικής αποτελεσματικότητας μπορεί να μην επιτευχθεί πριν περάσουν 6 εβδομάδες. Όταν ελεγχθούν τα συμπτώματα η δοσολογία της αγωγής μπορεί να μειωθεί στο επίπεδο της θεραπείας συντήρησης. Η μείωση πρέπει να γίνεται προσεκτικά σε διάρκεια εβδομάδων και με στενή παρακολούθηση διότι υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί και πάλι αύξηση της δόσης λόγω επανόδου των συμπτωμάτων. Η θεραπεία συντήρησης ή προφυλακτική αγωγή συνιστάται διότι μπορεί να προφυλάξει ένα σημαντικό αριθμό ασθενών από υποτροπή. Η διακοπή του φαρμάκου είναι κάτι που μπορεί να δοκιμαστεί όταν ο ασθενής παραμένει με χαμηλή δόση φαρμάκου χωρίς συμπτώματα και για περισσότερο από 12 μήνες. Πάλι όμως τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν τα βήματα γίνονται πολύ προσεχτικά και με τη συνεργασία του ασθενή με το γιατρό του.

• Ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις.

Εχουν σαν σκοπό την κατά το δυνατό καλύτερη λειτουργικότητα του ασθενή έτσι ώστε στην ιδανικότερη μορφή αποκατάστασης να μπορεί να αγαπά, να εργάζεται και να διασκεδάζει όπως όλοι οι άνθρωποι.

Σκοπός είναι η παραμονή του ασθενή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους, στην κοινότητα, κι αν χρειαστεί νοσηλεία να γίνει όσο το δυνατό λιγότερο.

Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η άμεση παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει τη νοσηλεία ή να μειώσουν τη διάρκειά της. Η ομαδική ψυχοθεραπεία ψυχωτικών ασθενών και  η ψυχοεκπαίδευση των ίδιων και της οικογένειας τους βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

• Νοσηλεία

Ο ασθενής χρειάζεται νοσηλεία όταν

-βρίσκεται σε κίνδυνο να βλάψει τον εαυτό του ή του άλλους

-παρουσιάζει αδυναμία να φροντίσει τον εαυτό του

-έχει χάσει τα υποστηρικτικά συστήματά του όπως οικογένεια, φίλοι, θεραπευτές, εργασία.

Όσο πιο έντονα ψυχωτικός ή διεγερτικός είναι ο ασθενής, τόσο η ανάγκη για ταχεία καταστολή της ψύχωσης ή της διέγερσης είναι πιο επιτακτική. Καθώς όμως τα οξέα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν, ο ασθενής θα πρέπει να ενσωματωθεί στην θεραπευτική ομάδα.

• Ψυχοθεραπεία

Υποστηρικτική ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία είναι κατάλληλότερη για τους ασθενείς που πάσχουν από σχιζοφρένεια, αν κι έχουν εφαρμοστεί διάφορα είδη ψυχοθεραπείας με αναφερόμενα θετικά αποτελέσματα. Βασικά, ο θεραπευτής βοηθά τον ασθενή να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα της αρρώστιας και τις συνέπειες στη ζωή του και να προσαρμοστεί κατά το δυνατό καλύτερα στις απαιτήσεις της κοινωνικής ζωής. Σε αρκετές περιπτώσεις επίσης μέσω της ψυχοθεραπείας ο ασθενής μπορεί να κατανοήσει τα συναισθήματά του και τον τρόπο που τον οδηγούν σε εξωπραγματική σκέψη ή αντίληψη.

Σημαντική είναι και η οικογενειακή θεραπεία που απευθύνεται κυρίως στην αναγνώριση και προσπάθεια αλλαγής των παθολογικών τρόπων επικοινωνίας της οικογένειας που αναζωπυρώνουν την αρρώστια του ασθενή. Σε οικογένειες με «υψηλή έκφραση συναισθημάτων», με υπερεμπλοκή της οικογένειας, αρνητική κριτική κι εχθρικότητα προς τον πάσχοντα, οι ασθενείς υποτροπιάζουν ευκολότερα, οπότε γίνεται προσπάθεια για την ελάττωση της μορφής αυτής της επικοινωνίας. Αξίζει επίσης να αναφερθεί η σημασία της εκπαίδευση των συγγενών πάνω στη φύση και τις συνέπειες της αρρώστιας και τους πρακτικούς τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων του άρρωστου μέλους της οικογένειας.