Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι μια οδυνηρή ανθρώπινη δοκιμασία που αποκτά το χαρακτήρα της ψυχικής διαταραχής όταν εμποδίζει το άτομο να λειτουργήσει στην καθημερινότητα του, στην εργασία του, στις σχέσεις του, στον ελεύθερο χρόνο του.
Βασικό στοιχείο της είναι η μεταβολή της διάθεσης. Το καταθλιπτικό άτομο νιώθει θλιμμένο, λυπημένο, απογοητευμένο ή απελπισμένο. Ορισμένες φορές, ωστόσο, οι ασθενείς παραπονούνται για υπερένταση και ευερεθιστότητα παρά για λύπη ή την απώλεια της ικανότητας να νιώσουν ευχαρίστηση κι ενδιαφέρον για πράγματα που παλαιότερα απολάμβαναν.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Πέρα από την καταθλιπτική διάθεση, το σύνδρομο περιλαμβάνει ένα σύνολο σωματικών συμπτωμάτων όπως είναι η μειωμένη όρεξη και η αϋπνία. Η μειωμένη όρεξη έχει ως αποτέλεσμα και την απώλεια βάρους, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που εμφανίζεται αυξημένη επιθυμία του ατόμου για κατανάλωση τροφών και κατά συνέπεια αύξηση του βάρους. Η αϋπνία μπορεί να εμφανιστεί είτε ως δυσκολία στο να κοιμηθεί, ως διαταραγμένος ύπνος, ή πολύ πρωινό ξύπνημα. Σε κάποιες περιπτώσεις η διαταραχή του ύπνου εμφανίζεται διαφορετικά, δηλαδή ο ασθενής εκφράζει υπερβολική ανάγκη για ύπνο και νιώθει κουρασμένος, παρά τις 10 και περισσότερες ώρες ύπνου καθημερινά.
Άλλα συμπτώματα είναι η ψυχοκινητική επιβράδυνση (οι ασθενείς μπορεί να κάθονται ήσυχοι σε μια καρέκλα επί ώρες, χωρίς να μιλούν σε κανέναν, κοιτάζοντας αφηρημένα τριγύρω), ο λόγος τους είναι αργός και οι απαντήσεις τους σύντομες.
Υπάρχουν πάλι αντίθετες περιπτώσεις όπου οι ασθενείς είναι ανήσυχοι και φαίνονται αρκετά νευρικοί.
Πολύ συχνά οι ασθενείς καταφεύγουν σε άλλες ιατρικές ειδικότητες παραπονούμενοι για εύκολη κόπωση και απώλεια της ενεργητικότητας.
Συμπτώματα κατάθλιψης
- Καταθλιπτική διάθεση / μελαγχολία
- Ανηδονία
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Ιδέες θανάτου
- Ιδέες αυτοκατηγόριας κι ενοχής
Διαταραχή σωματικών λειτουργιών
- Μειωμένη ή αυξημένη όρεξη
- Αϋπνία ή υπερυπνία
- Μειωμένη διάθεση για σεξ
- Ψυχοκινητική επιβράδυνση/νωθρότητα
- Εύκολη κόπωση
Σκέψεις ενοχής κι αναξιότητας είναι επίσης, πολύ συνηθισμένες. Οι ασθενείς μπορεί να νιώθουν μειωμένη αυτοπεποίθηση, να φοβούνται να πάνε στην εργασία τος, να δώσουν εξετάσεις ή να μην μπορούν να κάνουν τις δουλειές του νοικοκυριού. Μπορεί να μην απαντούν στο τηλέφωνο ή να ανταποδίδουν μια κλήση, προκειμένου να αποφύγουν ευθύνες ή κοινωνικές σχέσεις που νιώθουν ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν.
Δυσκολία συγκέντρωσης ή απώλεια της διαύγειας στη σκέψη είναι επίσης συνήθη.
Οι ασθενείς είναι πιθανόν να σκέπτεται τον θάνατο και την αυτοκτονία είτε σαν ένα τέλος στα βάσανά τους είτε ως μια τιμωρία που τους αξίζει για τα σφάλματά τους. Ο κίνδυνος αυτοκτονίας είναι υψηλός στα άτομα με κατάθλιψη και πρέπει να πάντοτε να αξιολογείται με προσοχή.
Η σεξουαλική επιθυμία επίσης, μπορεί να είναι μειωμένη και ο ασθενής δεν έχει καθόλου ενδιαφέρον για σεξ ή εμφανίζει σεξουαλική ανικανότητα και ανοργασμία.
Τέλος, οι καταθλιπτικοί ασθενείς παραπονούνται για ξηροστομία, δυσκοιλιότητα ή και άλλα συμπτώματα.
Υπάρχουν επίσης και ειδικές μορφές κατάθλιψης όπως η εποχιακή κατάθλιψη, η επιλόχειος κατάθλιψη και το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο που παρουσιάζεται με καταθλιπτικά συμπτ
ώματα στις γυναίκες συνήθως λίγες ημέρες πριν την περίοδο, διαρκεί κάποιες μέρες κι εμφανίζεται πάλι στην επόμενη έμμηνο ρύση.
ΑΙΤΙΕΣ
Ψυχολογικές θεωρίες ερμηνεύουν την κατάθλιψη ως αποτέλεσμα αντίδρασης του ανθρώπου σε διάφορους στρεσσογόνους παράγοντες.
Από τις βιολογικές υποθέσεις πιο διαδεδομένη είναι η θεωρία της νευροχημικής διαταραχής σύμφωνα με την οποία η νόσος προκαλείται από μια λειτουργική ανεπάρκεια των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνη, ντοπαμίνη και νοραδρεναλίνη σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Με την κλινική εικόνα της κατάθλιψης μπορεί να εμφανιστούν διάφορες παθήσεις, όπως ο υποθυρεοειδισμός, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ο καρκίνος της κεφαλής του παγκρέατος και άλλα νοσήματα.
Η συστηματική χρήση ουσιών μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κατάθλιψη.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Υπάρχουν αρκετές αποτελεσματικές θεραπείες για την κατάθλιψη σήμερα και το συνηθέστερο θεραπευτικό σχήμα είναι ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής.
Η επιλογή όμως της θεραπευτικής στρατηγικής επιβάλλεται από το είδος και την κλινική εικόνα.